BA RIA - La Cochinchine

Hits: 402

MARCEL BERNANOISE1

I. Mataʻitusi o le tino

    O le itumalo o Baria [Faʻatau] i sasaʻe o Cochin-Saina. O ona tuaoi o: I le itu i matu, o le itumalo o Bienhoa [Tusi a Mamona]; i sasaʻe, o le itumalo o Binh Thuan [Bnn Thuận], o le tuaoi e tuaoi ai i le sami i Sasaʻe; i le itu i saute, Sasaʻe Sasaʻe mamao ese ma Cape St. Jacques; i sisifo, o le faga o Ganh Rai [Gaini Rái] ma le Saigon [Tagi Maʻesuʻe] vaitafe.

     E le mafai ona tuʻufaʻatasia le vaʻaiga ole malae o le itumalo, ona o le vaega lea o lona teritori lea e nofoia e Mois Co Trach [O le isi mea] ma Nhon Xuong [Nhn Xương] a ua leʻo maitauina, ma e naʻo ni vaega o suʻesuʻega topografi na faia, ina ia le mafai ai ona faʻasaʻoina lona tulaga moni. O le vaega vaʻaia iloga o le Annamite cantons o 1.052 sikuea kilomita, ma o le aofaʻi atoa e ono fuafuaina e uiga i 2.350 sikuea kilomita. O le vaega o loʻo totoina e 23.421 hektar 20 ares ma 84 c. Le mamao mai Baria [Faʻatau] i taulaga tetele o itumalo lata ane o: Baria [Faʻatau] i Bienhoa [Tusi a Mamona] 71 kilomita, Baria [Faʻatau] i Bienhoa-Saigon [Biên Hoà-Sài ua] 101 kilomita, Baria [Faʻatau] i Cape St. Jacques 23 km. O faʻataʻavale auala i se tulaga lelei e faʻafesoʻotaʻi nei nofoaga tutotonu.

     E i ai le masani ai meli tautua e le lautele taʻavale taʻavale i le va Baria [Faʻatau] ma Cape St. Jacques tolu taimi i le vaiaso, o Aso Lua, Aso Lulu ma Aso Toʻonaʻi.

E le gata i lea tulaga ole tautua a taʻavale, ae o loʻo iai foi isi afi afi ile Baria-Bienhoa-Saigon.Bà Rịa-Biên Hoà-Sài Ga] auala. Tiketi mai Cape St. Jacques i Saigon [Tagi Maʻesuʻe] tau $ 2 $ 00 taitasi. E mafai ona faʻaaluina taavale taʻavale i le taulaga taulaga ma i Cape St. Jacques. O totogi eseese e tusa ma le malaga, ma e tusa pe tasi pe lua solofanua o loʻo faʻaaogaina.

     Ma le mea mulimuli, o le fesoʻotaʻiga i le va Saigon [Tagi Maʻesuʻe] ma Baria [Faʻatau] ua mautinoa e se auaunaga o le faalauiloaina o le “Faʻamatalaga Fluviales”, Tolu taimi i le vaiaso, e aofia ai Aso Gafua, Aso Tofi ma Aso Faraile.

Natura o le Eleele

    O le itumalo o Baria [Faʻatau] o loʻo iai se sub-eleele, e faʻatulaga mai le masima ma palapala, ua faʻatuina e le tuʻufaʻatasia o gaioiga o le sami ma vaitafe, ma o loʻo i ai foi taua taua ma tele mauga.

    O se vaega tele e ufitia i le vaomatua, matua mafiafia i luga o mauga, ma le lamatia ma maʻa i laufanua valevalenoa. I le ogatotonu o le tele o le atuatuvale, pe a faʻafefiloi araisa-fanua ma ala masima, ma i le itu i matu o loo fusia e se ituaiga faʻaleaga palapala masani e mafua mai le vevesi o le eleele mumu, ma, o le mea e fia iloa ai, sili ona lelei mo uma ituaiga o galueaina, aemaise o le hevea laau (paʻu uʻamea).

MEA O FESOOTAIGA

    O le itumalo o Baria [Faʻatau] e tele tele auala i auala. O loʻo faʻavasegaina i 'auala kolone,' auala i le lotoifale, itū'āiga itū e tasi ma ala o parochial. O mea muamua e lua e faia ma tausia e le matagaluega o Galuega Lautele. O mea nei e lua o loʻo teuina e le pulega i le tau o paketi ma mea faitele.

tau

    Baria [Faʻatauo se tasi o itumalo o loʻo matuā maualalo lona uiga. Lenei e mafua mai i lona tulaga faʻapitoa ma tulaga ese, o loʻo iai se laina faʻataʻamilomilo i le itu i saute, ma le savili faifai pea ma faʻafouina mai le sami matala, ma agai atu i mauga ma le maualuga maualuga i luga o le fanua laugatasi, o luga o le ea e feaveaʻi saoloto.

     O timuga e lua e feosofi ii nei i taimi uma, ma timuga e masani ona masani ma lava ona tele. Peitai, i tafatafa o vaomatua ma masima-fanua, e tele lava le fiva.

II. Talaʻaga

     O le aganuu i le lotoifale e mativa i talatuʻu-tala, ma e na o tua lava i tua i le seneturi. O le mea na tupu muamua o le faʻaaliga lea o le foliga o Baria 1781 na faʻatuina le nuʻu o Phuoc Sui [Phước Liễu] (o le nuu Phuoc An [Phước An]), lea na maliu ai i le lua o tausaga o le nofoaiga a le tupu Gia Long [Gia Long] i le 1803. E faʻatumauina le manatuaina o lenei fafine, na tuuina lona tuʻugamau i le pagoda, ua taʻua o le pagoda o Baria [Faʻatau], ma o se mea faitino o tapuaiga faʻapitoa. O le toʻatele o nuʻu i le ogatotonu o le itumalo na amata mai i le vaitaimi lava e tasi, o lona uiga, o tausaga mulimuli o le nofoaiga a Kien Hung [Kiến Hưng], muamua o Gia Long [Gia Long], ina ua latou amata, pe o le mea sili ona amata o se Annamite nuu. O le fouvalega a le Tay Alo [O Lau Fetu] foliga mai ua fefaʻatauaʻi, na o nuu i le pitonuu Binh Thuan [Bnn Thuận] na tigaina mai a latou osofaiga. Phuoc Huu [Phước Hữu] o loʻo faʻaalia mai ai lava toega o se maʻa maa lea e mai i le vaitaimi lea, ma Phuoc Trinh [Phước TrinhUa faʻasaoina ai e le afi se mea mataʻutia Tay Alo [O Lau Fetu].

BAN TU THURU
4 / 2020

FAAMATALAGA:
1: Marcel Georges Bernanoise (1884-1952) - Painter, na fanau i Valenciennes - o le itu pito i matu o Farani. Aotelega o le olaga ma galuega:
+ 1905-1920: Galue i Indochina ma vaaia le misiona i le Kovana o Indochina;
+ 1910: Faiaʻoga i le Far East School o Farani;
+ 1913: Suesueina o aganuu ma le lolomiina o le tele o tusiga sikolasipi;
+ 1920: Na toe foʻi ane i Farani ma faʻatulaga ni ata faʻataʻitaʻi i Nancy (1928), Paris (1929) - ata na tusia e uiga ia Lorraine, Pyrenees, Paris, Midi, Villefranche-sur-mer, Saint-Tropez, Ytalia, faʻapea foi ma nisi o faʻamanatuga mai Sasae Mamao;
+ 1922: Lomiaina o tusi e uiga i mea teuteu i Tonkin, Indochina;
+ 1925: Manumalo i se faʻailoga taua i le Faʻaaliga o le Kolone i Marseille, ma galulue faʻatasi ma le tusiata o Pavillon de lʻIndochine e fausia se seti o mea totino i totonu;
+ 1952: Maliu i tausaga 68 ma tuua ai se tele o atavali ma ata;
+ 2017: Na faalauiloaina ma le manuia e lana augatupulaga lana aʻoga atavali.

FUAFUAGA:
◊ Tusi “LA COCHINCHINE”- Marcel Bernanoise - Hong Duc [Hồng Đức] Publishers, Hanoi, 2018.
wikipedia.org
'Faʻaiʻu ma faʻamafaʻamauina O upu Vietnamese o loʻo faʻapipiʻi i totonu o faʻasologa o upusii - na faatuina e Ban Tu Thu.

VAAI ATILI:
CHOLON - La Cochinchine - Vaega 1
CHOLON - La Cochinchine - Vaega 2
SAIGON - La Cochinchine
GIA DINH - La Cochinchine
BIEN HOA - La Cochinchine
THU DAU MOT - La Cochinchine
MY THO - La Cochinchine
TAN AN - La Cochinchine
COCHINCHINA

(Asiasi taimi 1,208, 1 asiasiga i aso nei)