SOC TRANG - Cochinchina

Hits: 513

MARCEL BERNANOISE1

I. Faʻafanua Faʻafanua

     O le itumalo o se vaega o le fanua laugatasi tele lea e fausia ai Lower Cochin-Saina. O le eleele e laugatasia laugatasi, o le eleele maualuga e tau le 2 mita i luga aʻe o le sami. I le isi itu, e tele omo, ae maise i tua atu o mauga i luga o le Sami i Sasae, ma i sisifo, i luga o tuaoi o Rachgia [Rạch Giá] ma Ile Cantho [Cần Thơ], lea e i lalo ifo o le sami le eleele. I taimi o timuga, e lolovaia le itumalo tutotonu. O le mea e lelei ai, o lenei monotony toniga ua malepelepe i lea ma lea mea e "lau" lanumeamata na fausia e le vao o loʻo ola i luga o giongs, tamaʻi oneone o mauga tuai e siʻi aʻe i luga aʻe o laufanua valevalenoa, ufiufi i laau tetele ma ofe. O lo'o fa'aaogaina nei kiona e nonofo ai. O le eleele e aluvial. O loʻo i ai i soʻo se mea o loʻo i ai vaega o Argil (omea) fa'afefiloi ma le oneone ma le slime e ufiufi i ni nai senitimita o le palapala. I luga o lenei fanua laugatasi laugatasi, o moega o alavai e matua'i fa'avaivai i le palapala, lea e tafe ai timuga ma fa'aputu i le sua; pe a sua le tai e lofia ai auvai ma fafaga le laueleele e aunoa ma se fesoasoani mai tagata o nonofo ai.

AVALE

     Ua ave e le pulega le atina'eina o alavai e tafe mai ai teritori o lo'o latou ui atu ai, ma suia ai le tafe, le soifua maloloina, marshy itulagi, i itumalo lafulemu ma le toʻatele. O le tamaoaiga o le itumalo ua matua faateleina i le 20 tausaga talu ai, ona o le taua tele o alavai. Ua matua'i fa'atupula'ia le ta'avale talu mai le atina'eina o lea feso'ota'iga o auala. O paopao ma sampani sa avea ma auala masani o fela'uaiga ua suia atili i taavale afi. I le 1920 e 54 taavale afi i totonu o le itumalo, o lea e 112 ma o loʻo faʻaauau pea ona faʻaopoopo i ai. E ese mai i nei auala, o loʻo i ai auala o fesoʻotaʻiga i le vai i le va o le itumalo ma Saigon [Sài Gòn] ma Cambodia. Ou te fautua atu i le vaiaso o loʻo i ai le "Messageries fluviales" auaunaga o faʻalauiloa i le va Saigon [Sài Gòn] ma Dai Ngai [Đại Ngãi], valaau atu i mytho [Moke Tho], Vinhlong [Vnn Long], Sateka [Saofesi], Chaudoc [Châu Đốc], Longxuyen [Long Xuyên] ma Ile Cantho [Cần Thơ]. O lo'o iai fo'i le tautua a Saina mo pasese ma oloa mai:

  1. Soigaoi [Sóc Trăng] ia Rachgia [Rạch Giá];
  2. Soigaoi [Sóc Trăng] ia Phom Penh [Pnôm Pênh], valaau mai i Ile Cantho [Cần Thơ] ma Chaudoc [Châu Đốc].

II. Pulea Mataʻitusi

     O le itumalo o loʻo pulea e se faipule o loʻo pulea galuega faʻapolokiki ma pulega a le itumalo ma e iai sona sui-pule. O lo'o iai le fa'amasinoga lona lua o lo'o ta'ita'ia e ni ali'i fa'amasino se to'atolu, e fesoasoani i ai le Failautusi o le Fa'amasinoga, ma failautusi fesoasoani e to'alua. E iai le leoleoga i Soigaoi [Sóc Trăng], faatasi ai ma se kamupani o le 1st Regiment a Annamite fana ma'ai. O loʻo i ai le pule o tiute ma lafoga faʻatasi ma ni fesoasoani fesoasoani se toʻalua, o se tagata asiasi foi o fale gaosi oloa i Baixau. O le aoga (kolisi o aoaoga lautele) i totonu o le taulaga sili o loʻo faʻatonuina e se Polofesa, o ia foʻi na te vaavaaia isi aʻoga i totonu o le itumalo. O se tausi tusi e nafa ma le faleteuoloa. Ua vaevaeina le itumalo i 4 pulega itumalo, pulea e Phus [Phủ] po o le Huyens [Huyện], o sui ia o le kovana o le itumalo. E 12 cantons ma 80 nu'u. I totonu o le taulaga tele o loʻo i ai se falemaʻi a Sisters "de la Providence de Portieux", faʻatupeina e le itumalo, ma aʻoga e lua (Kolisi o fa'atonuga lautele), tasi mo tama, ma le isi mo teine, A'oga Tulagalua ua tatala i le tele o nu'u. O lo'o iai fo'i fa'atonuga tumama po'o le a fa'apipi'i i nofoaga taua uma. O le tuʻuina atu o mea faigaluega, meafaigaluega ma mea faigaluega mo faʻasalalauga lautele ma fesoasoani faʻafomaʻi o le a le pine ae maeʻa.

TULAFONO

     O le faitau aofaʻi o le itumalo ua faʻatupulaia tele i le 20 tausaga talu ai. O lea siitaga e le gata ona o le tele o pepe fananau mai i tagata maliliu, ae faapea foi, ona o le tele o femalagaaiga, ona o le tamaoaiga o le atunuu i le maea ai o le fausiaina o alavai. I le 1894 o le faitau aofaʻi na aofia ai le 57.000 Annamites, 38.000 Cambodia, 10.000 Saina, 60 Europa, o le aofaʻi o 105.000 tagata nonofo. I le taimi nei o loʻo i ai: 117.000 Anamites, 55.000 Cambodia, 11.000 Saina, 2.500 Minh Huong [Minh Hương] ma 164 Europa, o le aofaʻi o 185.000 tagata nonofo. O le tele o Annamites o faifaatoaga. E to'atele le aufaifa'ato'aga tetele ua maua ni fanua tetele e tu'u atu i le aufaifa'ato'aga. O le au Saina, o le toatele lava e nonofo i Soigaoi [Sóc Trăng], e toatele ma mauoa. E latou te umia fale fa'atau, fale ili, ma le tele o fale pisinisi. E tele a latou faatoaga araisa.

III. Tamaoaiga Geography

    O le itumalo o Soigaoi O le [Sóc Trăng] e tusa ma le 238.000 hectares ma o vaega uma lava o lo'o fa'aaogaina, ma e toetoe lava o lo'o i lalo uma o fa'ato'aga araisa. O le seleselega e oʻo atu i le averesi o le 260.000 tone, lea o le 80.000 are o loʻo taofia mo le taumafa i le lotoifale ma le luluina. O le aofaʻi o loʻo auina atu i fafo e 180.000 tone, o le tasi vaesefulu o le aofaʻi o oloa auina atu i fafo o Cochin-Saina. E tusa ma le sefululua tagata Falani i le itumalo. Ou te fiafia ia i latou, o MM Gressier ma Labaste latou te faʻaaogaina fanua tetele e sili atu i le 5.000 hectares (e tusa ma le 12.500 eka).

ALAMANUIA

     E lua masini teuteu, e galue i le ausa, o le tasi o ia M. Gressier: o loʻo i le ogatotonu o lona fanua e mafai ona taulimaina le 150 tone araisa paʻepaʻe i aso uma.

BAN TU THURU
1 / 2020

FAAMATALAGA:
1: Marcel Georges Bernanoise (1884-1952) - Painter, na fanau i Valenciennes - o le itu pito i matu o Farani. Aotelega o le olaga ma galuega:
+ 1905-1920: Galue i Indochina ma vaaia le misiona i le Kovana o Indochina;
+ 1910: Faiaʻoga i le Far East School o Farani;
+ 1913: Suesueina o aganuu ma le lolomiina o le tele o tusiga sikolasipi;
+ 1920: Na toe foʻi ane i Farani ma faʻatulaga ni ata faʻataʻitaʻi i Nancy (1928), Paris (1929) - ata na tusia e uiga ia Lorraine, Pyrenees, Paris, Midi, Villefranche-sur-mer, Saint-Tropez, Ytalia, faʻapea foi ma nisi o faʻamanatuga mai Sasae Mamao;
+ 1922: Lomiaina o tusi e uiga i mea teuteu i Tonkin, Indochina;
+ 1925: Manumalo i se faʻailoga taua i le Faʻaaliga o le Kolone i Marseille, ma galulue faʻatasi ma le tusiata o Pavillon de lʻIndochine e fausia se seti o mea totino i totonu;
+ 1952: Maliu i tausaga 68 ma tuua ai se tele o atavali ma ata;
+ 2017: Na faalauiloaina ma le manuia e lana augatupulaga lana aʻoga atavali.

FUAFUAGA:
◊ Tusi “LA COCHINCHINE”- Marcel Bernanoise - Hong Duc [Hồng Đức] Publishers, Hanoi, 2018.
wikipedia.org
'Faʻaiʻu ma faʻamafaʻamauina O upu Vietnamese o loʻo faʻapipiʻi i totonu o faʻasologa o upusii - na faatuina e Ban Tu Thu.

VAAI ATILI:
CHOLON - La Cochinchine - Vaega 1
CHOLON - La Cochinchine - Vaega 2
SAIGON - La Cochinchine
GIA DINH - La Cochinchine
BIEN HOA - La Cochinchine
THU DAU MOT - La Cochinchine
MY THO - La Cochinchine
TAN AN - La Cochinchine
COCHINCHINA

(Asiasi taimi 2,325, 1 asiasiga i aso nei)