O se taumafaiga e suʻesuʻe LE TALAFAASOLOPITO A LE AGANUʻU O LE VAEGA MUAMUA MARTIAL ARTS - Fuaiupu 2

Hits: 799

… Faaauau…

HUNG NGUYEN MANH

       Vo kinh, e pei ona faamatalaina, o se tusi lesona o fuafuaga faamiliteli, tactics taua, astronomy, faʻamatalaga faʻafanua, faʻatusatusaga.

       I se tulaga lautele, ina ia avea ma taʻitaʻi taʻutaʻua o le militeri, e le gata na faia e se tasi le "Thap bat ban vo nghe" (Sefulu valu vaega o martial arts) ae sa aoaoina foi isi tusi e pei o Binh thu Do tran (Ta'iala mo le militeri), Luc thao tam luoc (E ono a'oa'oga faalilolilo ma ta'iala e Tolu), Binh phap Ton Tu (O togafiti faamiliteli a Sun Tzu).

       O le tusi lesona a le militeri i Vietnam o le Binh thu yeu luoc (Aotelega o Taʻaloga Tau Militeli), lea e masani ona aofia ai le "Aotelega o mea lilo" e Tran Hung Dao faatasi ai ma le galulue faatasi a Loc Khe Hau ma le tusi taua a Đào Duy Từ e Tuʻi Dua Tu.

       Fai mai i Binh Dinh, sa i ai se tusi e igoa Tay Son binh phap (Tay Son auala faamiliteli) ae ua leiloa.

       O tusi lesona o aʻoaʻoga ma aʻoaʻoga maturo i Vietnam e le gata o tusi i luga o fuafuaga, auala ae faʻapea foi i le "filifilia o aso lelei, taimi lelei, fetuunaiga ma suʻesuʻega faʻafanua, ma isi".

       Binh thu (Tusi tusi a le militeri) o loʻo taʻua ai mea faʻapitoa e lima, e foliga mai o taʻiala faavae a le militeri, lea e manaʻomia e se taʻitaʻi militeri ona faʻatautaia:
- O le mea muamua o le lotogatasi, lea e manatu o le mataupu silisili mo le puleaina o le atunuu ma le taua o taua.
- O le mea lona lua o togafiti. Na'o le ulufale atu i malae pe'a filifili togafiti.
– O le vaega lona tolu o le agai i luma po o tua. E le faatagaina le faatuai. O le fa'alavelave o le mea e sili ona leaga i taua.
– O le vaega lona lua o le faatufugaga o taua e aunoa ma ni puipui, puipui, po o ni taua.
– O le mea lona lima o le manatu o le taʻitaʻi i ana fitafita e pei o ona lava vae a o le au tau e manatu i lo latou taʻitaʻi o latou faiʻai.

       Vo ta (Vietnamese agavaʻa masani agavaʻa) o se igoa o Vietnamese martial arts masani na faʻaaogaina i Dang Trong (South Vietnam i le senituri lona 17-18).

       Le tele o matai o martial arts i Vietnam i Saute (Dang Trong) manatu lena Vo ta ose igoa mataga mo Vietnamese martial arts. O le igoa na afua mai i le aiga o Alii Nguyen i Dang Trong. I lena taimi, na aʻoaʻoina ai mandarins militeri e sauni mo taua faasaga Tai Dao Ngoai (North Vietnam i le senituri lona 17-18).

       Ae peitai, Hue ma Quang Nam manatu Vo ta o se militeri masani, lea sa masani ona faaaoga e Bach Ho martial arts style. E le gata i lea, o nisi o martial arts styles na faʻaaogaina foi lenei igoa e pei o Bac Viet vo, Tien long Quyen dao (i luma ole 1975).

       A o leʻi oʻo i le 1975, o le toʻatele o matai o martial arts na manatu lena mea Vo ta sa faaseseina e pei o Binh Dinh martial arts. Masalo ona o Binh Dinh martial arts na olaola ma sili atu ona lauiloa nai lo isi martial arts styles. O le mea lea, o martial arts uma e pei o Ngoc tran ngan dai (Moc thieu thao phap), Roi Ngu mon, Lao Mai quyen, Thao quyen na fa'avasegaina i lalo ole martial arts a Binh Dinh.

       Sa i ai se pese e ta’u “Ca quyet vo ta"(O le solo fa'ata'ita'iga a Vietnamese martial arts) e pei ona taua i lalo:

O martial arts e lilo;
O le a le mea e tatau ona e faia i se misa.
E fa'afefea ona ta i ou moto, ma fa'afefea ona kiki?
Osofaiga pei o se afa.
E tatau ona e pulea elemene e lima.

Ma iloa i le loto uamea ma le afi.
“Aki maualuga, kiki vave, ta – fealua'i gaioiga ma fa'afuase'i le filemu."
Ua e fa'ata'ita'iina auala e fitu o osofa'iga, auala e tolu o le puipuiga?
E faigata lava tulaga.

E tatau ona mautu le tulaga tietie solofanua ma le tulaga i luma.
Fa'ata'ita'i fa'aauau mo le tolu tausaga.
Ona faataitai lea o fomu, fai pea lava pea.
Aua le faafememeaiina itu e fa.
E tatau ona e manatua upu Ngan dai ngoc tran.
O auala osofa'i e pei o ao lele i luga o le lagi.

O le vae e faataalise atu i luma e pei o se fetu fana.
Fetuuna'i lau faiga tau i so'o se vaega: fa'atapula'aina pe tele - fa'aoga mo lou manuia.
Iloa fa'a'ole'ole, iloa taia.
Ia avea oe ma tagata e tau.
Avea ma toa e manumalo.

Aua e te faafiaamiotonu.
Ia lotomaualalo. Ia fa'aaloalo. Taumafai mo le poto.
Ia nofosauni pe a feagai ma fili sili ona leaga.
O le lototele ma le martial arts lelei e fanau mai i o tatou mafaufau.

Fa'ata'ita'i martial arts i le mea sili e te mafaia.
Puipuia o oe lava, puipuia o ou tagata, puipuia o le filemu - o taumafaiga e faavavau na.

* * *

       O aʻoaʻoga maualuluga i Vietnam na amata i le faitau afe o tausaga talu ai, lea na vave atu nai lo le tele o atunuʻu e tamaoaiga i aganuu masani i Asia i Sasaʻe e pei o Iapani poʻo fafo atu o le itulagi o Asia ma le Pasefika e pei o le Iunaite Setete, ma isi.

       O le faavae o aʻoaʻoga maualuluga i Vietnam e tatau ona musuia e 'oa faʻaleaganuʻu i Sasaʻe, lea o Initia ma Saina o ni atunuʻu masani e lua.

       O le mea lea, o polokalame aʻoaʻoga mo le vasega taʻitaʻi o le sosaiete feudal i lena taimi e aofia uma ai le tasi mataupu aoaoina, e tusa lava po o ai na latou faaaogaina mo: bachelors, tagata tomai faapitoa i tusitusiga, po o matai o faatufugaga martial. O le mataupu aoaoina o se tuufaatasiga o elemene autu faaleaganuu e tolu: Confucianism, talitonuga faa Buddhism, ma Daoism (Taoism). Na fa'aaogaina i taimi uma, i nofoaga uma, ma tupuga uma, i so'o se vasega i nu'u (mo le toatele o tagata) po o le faamasinoga a le malo feudal (mo aiga o emeperoa ma mandarins). O elemene autu faʻale-aganuʻu e tolu na faʻaaogaina e fausia ai le faavae o mafaufauga ma amioga a tagata e faʻavae i luga o mamanu Confucian. Na faʻaaogaina e aʻoaʻo ai mandarins ma mandarins militeri (Ata…) ma mafaufauga Confucian.

       O loo masalosalo pea nisi tagata i amioga sauā i lenei lalolagi faigata. Ae ui i lea, i aso nei, o le tele o faiaoga e tuʻufaʻatasia tomai vaivai e pei o tomai faʻapitoa, tomai faʻafesoʻotaʻi, taʻitaʻi, ma isi, i polokalame aʻoaʻoga e aʻoaʻoina ai tagata faʻaonaponei. E le faapea o le polokalame aʻoaʻoga i le sosaiete feudal anamua e leai ni tomai nei. O mandarins a le malo ma le militeri na faʻauluina e filosofia o le olaga, o se tomai faʻaaogaina eseese i taimi eseese - "Tien vi quan, thoi vi su"(Avea ma faiaoga ina ua le toe avea ma mandarins) poʻo le "O le mea lea, ma van dai"(O le avea ma mandarins e puupuu ae o le avea ma tagata lautele e umi). E mafua mai i lena filosofia, o mandarins a le malo faapea foi ma mandarins militeri e tatau ona i ai ni tomai se fa e faʻaaogaina i le aʻoga i Sasaʻe: Vine, Y, Ly, So (Confucianism, Medicine, Geomancy, Astrology).

       O tusi faavae na faʻaaogaina e avea ma faʻavae e aʻoaʻoina ai mandarins a le malo ma le militeri i lena taimi Tu thu, Ngu kinh (O le Fa tusi ma le Five classics). E ese mai i nei tusi, e tatau foi ona latou aoaoina le tele o isi tusi. E ui lava o mandarins o loʻo tautua i lalo o feudalism sa manaʻomia "sili atu nai lo pe'a tho nhi quan"(E lē tapuaʻi se tagatānuu faamaoni i ni tupu se toʻalua), na latou fausia foʻi lo latou faavae o filosofia faapolotiki faavae e faavae i le Confucianism, lea na faaaogāina e fai ma fua e faamasino ai amioga i le faitau afe o tausaga o talafaasolopito. E ese mai manatu faafilosofia e pei o Tam cuong, Ngu thuong (E tolu tulafono taua ma le lima autu mama), Tam tong, Tu duc (E tolu usiusitai ma le Fa uiga), Confucians aoaoina foi le Yi Ching mo feng shui ma avanoa malamalama poʻo le faʻamalamalamaina o le tulaʻi mai ma le pa'ū o malo eseese ma olaga o tagata. O lenei malamalama o le a fesoasoani foi i mandarins militeri lautele ia sili atu ona aoga i le sosaiete pe a latou toe foi atu io latou olaga lautele! Sa i ai fugalaau pei Hai Thuong Lan Ong (igoa fanau Le Huu Trac) ma Nguyen Dinh Chieu. Sa i ai se faiaoga geomancer pei Ta Ao o lē na tausia tu‘ugamau, ma fale. Sa i ai se faiaoga o fetu ma valovaloga faapena Nguyen Binh Khiem o lē sa ta‘uta‘ua e pei o Notradamus i Farani. O tagata tomai faapitoa tau martial arts i le taimi o feudalism e le ese mai tagata tomai faapitoa i tusitusiga. Sa su'esu'eina e le au atamamai o tusitusiga Tu thu, Ngu kinh (o le Fa Tusi ma le Lima Classics), lipoti ma tomai pepa, ma isi, i feudal imperial court. O tagata tomai faapitoa i martial arts sa faaaoga o latou tomai i malae o taua. Sa tatau ona latou aʻoaʻoina e uiga i fanafana fanafana, ufanafana, talipupuni, pelu, tao, scimitars curved-tipped, cudgels, fomu faʻapitoa poʻo sitaili faʻapitoa e pei o le aufaigaluega lua-vaega, peni uʻamea, peni mata, ma isi. malosi i totonu, mafaufau loloto, ma isi.

       E masani lava, o le anotusi o aoaoga o se vaega o O le mea lea e faasā ai oe (Sefulu valu vaega o martial arts).

      I le faitau afe o tausaga o le talafaasolopito, mai le vavau i le taimi nei ma le taimi nei, e na o le fitu taimi na saoloto ai Vietnam mai taua faifaipea (e tusa ai ma le Ph.D. fa'asalalauga i le tala fa'asolopito o Vietnam e se tagata su'esu'e Iapani, fa'ailoa mai e Prof. Tran Quoc Vuong). I le taimi o le filemu e fitu, o le a le mea na faia e emeperoa Vietnamese ma mandarins? E mautinoa lava, na latou atiina ae na talaaga tusitusi, lea sa i ai le talaaga tusitusi i le taimi Litia-Tran taimi.

… Faaauau…

VAAI ATILI:
O se taumafaiga e suʻesuʻe LE TALAFAASOLOPITO A LE AGANUʻU O LE VAEGA MUAMUA MARTIAL ARTS - Fuaiupu 3.

O se taumafaiga e suʻesuʻe LE TALAFAASOLOPITO A LE AGANUʻU O LE VAEGA MUAMUA MARTIAL ARTS - Fuaiupu 1.

BAN TU THU
11 / 2019

(Asiasi taimi 3,042, 3 asiasiga i aso nei)