Faʻatomuaga E le Polofesa i Talafaʻasolopito PHAN HUY LE - Peresetene o le Faʻasolopito Talafaasolopito o Vietnam - Vaega 1

Hits: 416

saunia e Le, Phan Huy 1

    HENRY OGER (1885-1936?ausia lana galuega ua faaautuina “Faʻamaumauga o le Annamese People”I le tausaga 1908-1909, ina ua naʻo le 23-24 tausaga le matua ma ia o se tumaʻoti na faatinoina lana lua tausaga o le tautua i le militeli i Hanoi (1907-1909). Le Maualuluga Suesuega ma Aoga Aoga ma tautalaga a tagata lauiloa orientalis e pei o LOUIS FINOT ma SYLVAIN LÉVY, ua faʻaauupegaina o ia i le poto masani i le tala faʻasolopito ma le aganuʻu a Asia, faʻatasi ai ma le naunau tele i le Saienisi. Faʻaeeina i se vaʻaiga o vaʻaiga ma lagona, maua ai se faʻatusatusaga natura vis-a-vis le Western agaifanua, H. OGER na vave ona iloaina o le olaga ma galuega taulima i Hanoi ma lona nofoaga o loʻo aofia ai mea lilo e manaʻomia ona maua. O le mafaufau suʻesuʻe ma le maʻelega o le autalavou na vave aumaia ai le Farani tumaʻoti i gaioiga faasaienisi ma le tele o le lelea ma fatufatu manatu. I lena vaitaimi o le, Toe Iloilo Indochinese (FAALATALATA Tạp chí) na lolomiina i tausaga 1907-1908 o le galuega sailiiliga ua agavaa Faʻamatalaga i le Tonkinese (Tiểu luận về người Bắc Kỳ) o le sikola Farani lauiloa GUSTAVE DUMOUTIER (1850-1904). O se suʻesuʻega lenei i luga o faʻalapotopotoga lautele, mai nuʻu i aiga, faʻatasi ai ma aganuʻu ma masaniga, faʻapitoa foi ma le aganuu ma le olaga faʻalelotu i Tonkin. H. OGER le manaʻo e suʻesuʻe e ala i lena aga masani, ae na ia manaʻo e faamatala mo ia lava se isi auala auala, amata mai i suʻesuʻega o loʻo i ai agafesootai ma ethnographic natura, ma matauina i lalo ma le saʻo ma faʻamatalaga auiliili le olaga o tagata i Hanoi ma lona itumalo. O aso uma, e faʻatasi ai ma se tusiata, e fealuaʻi solo i auala uma o Hanoi ma nuu i lona talafatai, taumafai e saili ma suʻesuʻe le eseese olaga o le aufaioloa, o mea taulima, o le au faifaatoaga, ma matauina i lalo, e le gata i le api, ae o le mea moni i ata. O nei mea e le o ni ata na tumu i ata faʻatulagaina, ae o ni ata faʻapitoa e faʻaalia ai le tamaoaiga, aganuu, ma agafesootai, faʻapea foʻi ma galuega faʻatino, o mea masani a le tagata i aso uma e ala i a latou meaʻai, feinu, faʻafiafiaga, a latou faʻafiafiaga, latou tapuaiga. … E faʻatatau i galuega taulima, na alu loloto le tusitala i le tele o ituaiga mea, mea faigaluega, faʻapea foi ma le gaosia ma le galuega i le gasologa o fale gaosiga. I le lautele faʻalauiloaina o le galuega faʻailoga Faʻamaumauga o le Annamese, vaevaeina e le tusitala i ni vaega se fa:
(1) Gaosiga e mafua mai mea masani,
(2) Fatuga gaosi mea faalenatura,
(3Craft faʻaaogaina mea gaosi,
(4) Soʻotaga tumaʻoti ma fesoʻotaʻi o le Anamasi.

  O mea ia na toetoe lava o ni mea taua na tusia, faʻavasega ai galuega taulima, faʻapea foʻi ma le ola lautele o tagata na suʻesuʻe ma suʻesuʻe e le tusitala. Na lomia le tusi pe tusa o le tausaga 1910, peitaʻi o le ata ma le folasaga sa le tonu e tatau ona iai, aua o loʻo faʻamoemoe lava i le faʻatulagaina o ata i luga o togalaʻau a le malo, ae o ia lava na ia iloa o le: "O le faʻatinoina o le aoina mai o pepa, e ala i ata tusi e tele lona aoga, aʻo le faigofie ona aloese mai le faʻalavelave uma”. ((O le lauga a H. Oger).

   H. OGER ua ia faia ana galuega suʻesuʻe i tulaga faigata tele, talu ai e toetoe lava a le maua e ia ni fesoasoani mai le malo ma fomaʻi faʻasaienisi. O se numera faapitoa o tagata loto-agalelei na fesoasoani ia te ia i le aofaiga o le 200 piastres lea e mafai ona ia faaaogaina o se faaputugatupe e iloa ai lana galuega sailiili. Na ia faʻafaigaluegaina 30 togitogiga ma tatala se fausaga e gaosi ai laupapa ma le fale tusi lolomi i le Talia Gai nuʻu fale faʻaleʻeleʻele, lea na mulimuli ane, na siitia atu i le Vu Thach pagoda (o le, i le taimi nei, i le Ba Trieu st. Itumalo Hoan Kiem, Hanoi). I le silia ma le lua masina, sili atu nai lo 4000 ata tusi ua togitogigaina i laupapa-poloka, lea, e ala mai i le lolomiina o aganuu, na lolomiina i luga o poloka laupapa i luga o le ituaiga faapitoa Rhamnoneuron pepa of Fale Buoi (Itumalo Tay Ho, Hanoi). O se poloketi lenei e pulefaamalumalu ma pulea, faatasi ai ma le auai o nisi o numera Vietnamese faila ma tufuga laau.

   O lenei galuega na ausia i le lua tausaga 1908-1909 ma o lona lomia faasalalau na faia i le 1910 i totonu Hanoi e lua fale lolomi: Geutanner ma Lave & Co. in Paris, ae e leai se aso na lomia ai le galuega. Ole mafuaʻaga na e ala ai ona iai le leai ose tusi teu tupe i Pale, aʻo faletusi i Falani aua le faʻasaoina lenei galuega lomia. I totonu Viatename, na o le lua kopi o H. OGERo galuega o loʻo faʻasaoina i le Faletupe a le Atunuu a Hanoi ma i le Faʻataʻitaʻiga Aoao Faʻasaienisi i le HoChiMinh aai. Ina ua uma ona faasalalauina, na galo le galuega lolomi mo se vaitaimi umi, pei lava o le faigata o le olaga o le na tusia. Ina ua maea lana auaunaga faamiliteli, H. OGER toe foi i Falani i le 1909 ma auai i le Kolone Kolisi. I le 1910, na tofia ai o ia o se pule faʻafoe i totonu Indochina, i le 1914 na ia toe foʻi ai i le Falani ona o lona leaga le soifua maloloina. Na amata le Taua I le Lalolagi, ae auai i le Army. Ina ua maeʻa lona demobilization, i le 1916, na toe auina atu foi o ia i Indochina e avea ma fesoasoani lagolago o le taulaga o Quang Yen. Ae ui i lea, o ona mafaufauga faaleaganuu ma agafesootai e le tutusa ma manatu o le malo, ma o lenei mea moni na mafua ai ona masalomia, suʻesuʻeina ma, i le 1919, na faamalosia ai o ia e toe foi i Falani, ma amata lona litaea i le 1920. Ona, e foliga mai na lipotia mai na leiloa i le 1936? O le tele o ana aganuu ma agafesootai, faʻapea foʻi ma le tele o ana suʻesuʻega sa faʻalavelavea uma. Na lomia le galuega ma le ulutala ulutala: “O le tala o loʻo iai le olaga faitino, o tusiata ma alamanuia a tagata Anama"(Essais sur la vie matérielle, arts ma industries du peuple d'Annam), a o le mea moni, o loʻo iai le aoga o se Encyclopedia e uiga i le aofaʻiga o ola o tagata Hanoi ma lona nofoaga agai i le amataga o le 20th seneturi. O lenei aofaʻiga o fafie fafie, o loʻo i ai se ata o tagata, ae na o le pau le eseesega, o le le mulimuli tonu i le faʻatusa ma na o le lolomiina i le uliuli ma paʻepaʻe, faʻatasi ai ma faʻamatalaga i Nôm (Tagata faʻasino), i totonu Saina ma i totonu Farani. E ala ile lolomiga o le laupapa, e mafai e le tagata maimoa ona iloa lelei i se tulaga atoatoa le olaga atoa o tagata o nonofo Hanoimai le aufaioloa, faioloa, tufuga, faifaatoaga, ma mai fale gaosi oloa, faleoloa, maketi, auala, auala felauaiga, i fale, auala o laei ma 'ai o vasega uma agafesootai, gaioiga faaleaganuu, olaga faaleagaga, lotu ma isi mea faapena. elemene foliga mai i se ola ola auala e ala i le mauoa, eseese, faailoa faailoa woodblock lolomiina, faatasi ai ma puupuu ma lelei tala. Tasi mafai ona mafaufau foi lenei aoina o woodblock lolomi o se tusi o tala faasolopito i ata matauina i lalo o le aganuu aganuu olaga o tagata nonofo o Hanoi ma lona nofoaga agai i le amataga o le 20th seneturi. E tusa ai ma le Nôm (Tagata faʻasino) faʻapitoa, faʻaopopo atu, o isi eseʻesega faʻailoaina, e mafai e se tasi ona maua i lenei galuega le tele o Nôm mataʻitusi ia na fatuina i le tusitala lona uiga Saina.

   Seʻia oʻo mai i le 1970, na aloaia ma faʻatautoina le taua moni o le aoina o alofilima o H. OGER, e se tusitusiga na faaulutalaina O le paionia o tekonolosi Vietnamese: HENRI OGER (1885-1936?) - (Le pionnier de la technologie vietnamienne: HENRI OGER (1885-1936?o le Farani Orientalist PIERRE HUARD, lomia i luga o le Bulletin of the Farani Aoga o Extrême-Orient, 1970 (Le toefa ole lʻEcole française d 'Extrême-Orient, 1970).

   In Vietnam, le aoina o woodblock prints faasao i Faletupe a le Atunuu a Hanoi E leʻi maeʻa, ma talu mai le 60's, o le taimi muamua lea, faʻalauiloa e le tusiata tusiata NGUYEN DO CUNG i le tele o potu aʻoaʻoga i luga ole Arts. I le maeʻa ai o na faʻamatalaga, na amata ai ona oʻo iai se vaega o faʻalapotopotoga faʻasaienisi ma saienitisi ma faʻalauiloa atu i luga o ni numera o mekasini ma mafutaga faaleaoaoga. Le tasi na faasaosaoina Saigon Ae leʻi oo i le 1975, na faalauiloa mai e nisi sikola talu mai le 1970. Ina ua mavae le 1975, na teuina le tuʻufaʻatasia o poloka laupapa i le Aoao Saienisi Faletusi i HochiMinh taulaga, ma ua tosina mai i le tele ma sili atu le gauai o le suʻesuʻeina liʻo ma tagata suʻesuʻe latou te faailoa atu i luga o mekasini faasaienisi.

    I aso ua tuanaʻi, sa faigata tele mo sikola, ona i ai tulaga e faʻafesoʻotaʻi ai ma le aoina atoa o fafie poloka lolomiina i totonu Hanoi ma HochiMinh taulaga, o lea sa tatau ai ona latou faʻaaoga microfilms or microfotographs saunia e faʻalapotopotoga e lua na taʻua muamua atu. Le sili taua o lenei seti o tusi, e mafai ona mafaufauina o le toe lolomiina ma le folasaga, phonetic transcription, faaliliuga ma anotations, e nofo i le mea moni e maua ai e le au atamamai totonu ma fafo. e faʻapea foʻi ma isi tagata uma, i le galuega atoa a le H. OGER, faʻapea le fesoasoani ia i latou e faigofie ai ona fesoʻotaʻi i ai, suʻesuʻe i ai, ma talisapaia.

… Faaauau i le vaega 2…

BAN TU THU
06 / 2020

VAAI ATILI:
FAATOMUAGA Saunia e le Polofesa i Talafaʻasolopito PHAN HUY LE - Peresetene o le Historical Association o Vietnam - Vaega 2.

FAAMATALAGA:
1 : PHAN HUY LÊ (Thach Chau, Loc Ha itu, itumalo o Ha Tinh, 23 Fepuari 1934 - 23 Iuni 2018) o se Vietnamese tusitala ma polofesa o talafaasolopito i le Le Iunivesite o Hanoi. Na ia tusia foʻi le tele o suʻesuʻega i luga o nuʻu ma afioʻaga, o anaina o laufanua ma suiga fou o le aufaʻatoʻaga, atoa ai ma le talafaʻasolopito o Vietnamese. Phan o le faatonu o le Nofoaga tutotonu mo Vietnamese ma Intercultural Studies at Vietnam National Iunivesite, HanoiPhan auai i le aoga a le au faʻasolopito, aofia ai ma TRAN QUOC VUONG iloga 'Vietnamese'aunoa ma se fesoʻotaʻiga ma aʻafiaga a Saina. (puna: Wikipedia Encyclopedia)
2 : Polofesa Lagolago, Fomai o Phylosophie i Talafaasolopito HUNG NGUYEN MANH, sa avea muamua ma Faifeau o Hong Bang International Iunivesite, o le na faavaeina nei 'upega tafaʻilagi: "Thanh dia Viet Nam Studies" - nai lodiavietnamhoc.com, "Holyland Vietnam Studies" - mea e paia. igoa i gagana e 104, “Việt Nam Học” - vietnamhoc.net, ma isi ...
◊ Faʻaliliu e Asso. Polofesa Hung, Nguyen Manh, PhD.
◊ O le ulutala ulutala ma le ata o le sepia ata ua uma ona setiina e Ban Tu Thu - nai lodiavietnamhoc.com

VAAI I LE ALO:
◊ FOLASAGA Saunia e le Polofesa i Talafaʻasolopito PHAN HUY LE - Peresetene o le Historical Association o Vietnam - Vaega 3.
◊ vi-VersiGoo (Lomiga faʻa Vietnamese): Giʻao sư PHAN HUY LOU TOTO TULLU KAU TUSI CAIA IULAII AN NAM.
TECHNIQUE O TAGATA TAGATA - Vaega 3: O ai HENRI OGER (1885 - 1936)?

(Asiasi taimi 1,724, 1 asiasiga i aso nei)