O fitafita ma fana

Hits: 1160

I. E tusa ai ma nisi pepa, i Vietnam, usuina hoa mai [Faʻalo mai mai] (afitusi) o se igoa lauiloa mo fana usu dieu thuong [taini moa] (museti) sa ta le masani ma faʻaaogaina mai le 16th i le 19th seneturi. Le fodal dynasties (Le, Mac, Trinh, Nguyen [Le, Mạc, Trịnh, Nguyễn]) faʻaogaina atoatoa ni afitusi mo le 'au. O faʻamaumauga o talaʻaga ma tusitusiga o loʻo faʻamatalaina ai taua i ia vaitaimi:E felelei ai pulufana e pei o fetu paʻu”. O pese a tagata na faʻamaumau ai foʻi le ata o fitafita o ni tagata faʻanatura:

Fusi samasama i le puimanava
O le ofuina o pulou faailogaina, o le fana e amo i le tauau
Se matchlock i le tasi lima
O le isi lima na uuina se tao ma alu i lalo i le vaa i le faʻatonuga o le mandarin
Na faʻalogoina le tata o taʻavale taʻi lima
Loimata i mata pe a ulufale mai i totonu o le vaa.

[Ngang lngng thì thắt đai vàng
Đầu đội noni dấu vai mang súng dài
Maua le faʻaoga
A tt cắp giáo quan sai xuống thuyền.
O le faʻatonuga na faʻaalia.
Bước chân xuống thuyền nước mắt như mưa]

O ata fana i lalo na tusia i le 1908 - 1909 i totonu Hanoi [Faʻafei]. E fesoasoani ia i tatou e mafaufau faʻatusa i le ata o fitafita i na taimi, ae le i o Nguyen [Nguyễn] Faauuga.

    Ae mo muskets na taua i luga, o nisi nei pepa e fesoasoani tatou malamalama ia i latou:

* * *

II. Museti o le lata mai ituaiga o arquebus i Vietnamese fitafita fitafita i le taimi o tupu o Mac, Trinh, Nguyen [Mac, Trịnh, Nguyễn] (mai le seneturi lona 17). O le ata o muskets na faʻataʻitaʻiina gaioiga o pecking hens ma fasi filo. Faagaioiga auala o le: "toso le faaosoosoga; o le faaosoosoga paʻi i luga o le fasi uamea mo sulu”, O lona uiga:“ toso le samala i tua; tuu le matau i le soʻoga e teu ai. A tatou tosoina le matatiʻa, e alu le samala ma pai i le fasi maʻa e faʻasaʻosaʻo ai le fana. ”

    Ae faimai foi Ioane Pinkerston1, Le Alii Nguyen [Nguyễn] faaauupegaina lana 'au ma lenei ituaiga o usu dieu thuong [taini moa] (museti), ua taʻua foi usuina hoa mai [Faʻalo mai mai] (afitusi).

    O leisi tusitusiga na faʻaalia ai i le pulega a Qing (ōmea), sa i ai se ituaiga o mataseleo matchlock lea na manaʻomia ai ni tagata se toʻalua e faʻatautaia latou: O le tasi e tuʻu le fana i le tauau ma le isi e fai ma paʻu.

    In Viatename [Việt Nam], lea ituaiga fana e faʻaali nei i fale mataaga. E pei ona lipotia mai, o le Tay Alo [O Lau Fetu] au tau maua mai e i lugalaina metotia mai Dang Trong [Ongàng Trong] (South Vietnam i le senituri lona 17-18) ma faʻalelei i isi tele ituaiga. E faʻaaoga e le au tau a lenei auupega faʻafetai tele ia latou galuega masani i luga o fanua, lea na pei o se taʻaloga. Peitai, i Tai Dao Ngoai [Ngàng Ngoài] (North Vietnam i le senituri lona 17-18), sa faʻaaoga foi lea auala mo fusuaga mo le lua selau tausaga. E pei lava o le vai ma le afi, Le Alii Tolu [Tina] na faaigoaina Thuy Vuong [Faafetai] (Alii o le Vai) ona o le malosi o lana vaegaau a le Fua; Le Atua Nguyen [Nguyễn] na faaigoaina Hoa Vuong [Maea Vương] (Alii o Afi) ona o ana 'au sa faaauupegaina i auupega malosi a le au malosi. Ma le isi, aliʻi Nguyen [Nguyễn] sa i ai isi auupega masani i le 'au e pei hoa umi [ho umi] (afi tarako), talofa ho [talofa] (afi Tiger) ma fana e faʻatau atu e pei o ni pomu faigofie.

    Muamua, le musket (molimoli) e mai Europa, ona faʻailoa lea i Amerika ma Asia. Le Tay Alo [O Lau Fetu] Sa avea le autau e avea ma malosiaga o le vaegaau ona o lo latou faaleleia o muskets na sili atu i le itu tau faatekinolosi gaioiga (naʻo le fa na manaʻomia) a o le au a Peretania ma Europa na manaʻomia le luasefulu o gaioiga. Aemaise lava, o le Qing's fana (Ata) maua lemu afi ae i ai ma le tele o asu. Emperor Quang Trung [Quang Trung] faaaogaina lenei fana i taua, o lea na liu uliuli ai lona pulupulu ona o le asu.

Soldiers Gunners - paia-fanuavietnamstudies.com
Fitafita ma Fitafita i aso tuai (Punavai: Nguyễn Mạnh Hùng i le “Kỹ thuật của người An Nam” - Technique du peuple Annamite o H. Oger (1908 -1909) i Hanoi)

* * *

    Sa faaaoga maea ma fasi manoa mo le afitusi. I se taimi mulimuli ane, ua suia ai le tutusa lelei o fana, ma faʻaaoga ai detonators ma pulufana e tutusa ma Europa fana i lena taimi. Peitai, i le taimi Minh Mang's [Minh Maʻa] nofoaiga, ua uma ona suia le afitusi ma fana (ona o le faʻaititia o 'au tau) a e ma se numera e taugofie pe a faatusatusa i le seneturi talu ai, e toasefulu tagata e uuina le tasi fana.

* * *

    E tusa ai ma tulafono i le Nguyen [Nguyễn] Dinasti, o 'au na vaevaeina i ni ituaiga se lua: O fitafita o taua ma fitafita o le puipuiga. O fitafita o le puipuiga na filifilia mai Nghe An [Nghe An] i Binh Thuan [Bnn Thuận], o e sa nofo i totonu Hue [Hue]. I le taua i le va o Farani ma Vietnam i Matu, Hue [Hue] faamasinoga auina atu e 8,000 fitafita e puipui North Viatename [Việt Nam], i lalo o le pule a se maualuga-martial art mandarins. O fitafita o taua na faatutu i Matu. Ina ua mavae lena, i le taimi o le puipuiga Farani, o nei fitafita na suia e linh kho xanh (fitafita fusi-lanu moana) (ata). O nisi o fitafita na totoe sa i lalo o le pulega a kovana o le itumalo.

FAAMATALAGA:
1: JOHN PINKERSTON "Ole taimi nei geografi: O se faʻamatalaga o malo, malo, setete, ma kolone ma sami, sami, ma motu".
Image Faʻaalia ata - punavai: faxuca.blogspot.com, nam64.multiply.com

VAAI ATILI:
'  FUAFUAGA FAATINO MA MARTIAL ARTS o VIETNAM - Vaega 1
FUAFUAGA FAATINO MA MARTIAL ARTS o VIETNAM - Vaega 2
FUAFUAGA FAATINO MA MARTIAL ARTS o VIETNAM - Vaega 3

(Asiasi taimi 4,536, 1 asiasiga i aso nei)