TUSI - Cochinchina - Vaega 2

Hits: 879

MARCEL BERNANOISE1

… FAʻauau…

GALUEGA PULEGA

     O le itumalo o Cho Lon [Chợ Lớn] ua vaevaeina i le 4 itumalo o pulega, i lalo o le taitaiga a sui na nofo i le taulaga sili, i Cangiuoc [Cikon Giuộc], i Faʻapea [Ua ou iloa] ma i Duc Hoa [Hoc Hoà]. O nei sui auai ua faatonuina ina ia faamaopoopo le galuega a alii taʻitaʻi ina ia mafai ona tuuina atu i le alii sili o le itumalo, ma ia vaavaaia le faatinoga tatau o poloaiga e aumai mai le Pule ma le aufaipisinisi ma tagata tusitala o loo tuuina i lalo o la latou vaavaaiga . O sui o le pulega e fesoasoani i faipule sili ma faipule. E 12 laupepa ma 66 nuʻu. O nuʻu taʻitasi e taʻitaʻia e le fono a aliʻi taʻitaʻia ma tuʻuina atu se tala faʻatatau o tupe e faʻamaonia ma tuʻuina atu e le Sui o le itumalo. I le 1924 o le aofaʻiga o tupe faʻaalu a le malo na siitia i le $ 434.424.

TULAFONO

    Le faitau aofaʻi o le itumalo o Cho Lon [Chợ Lớn] e toetoe lava o na o Annamites ma e tusa ma le 201 183 tagata. Faatasi ai ma lenei faitau aofaʻi o le 1973 Saina ma Mongrel Saina, 11 Europa, 2 Cambodia ma le 9 tagata ese. E masani ona totoina e le au Annam le fanua, pe fefaʻatauaʻiga i totonu o latou fale. O le Saina e faʻataʻitaʻi toetoe lava o le pisinisi uma o paddy.

II. Tamaoaiga Geography

FAATOAGA

    Ona o le fausia o le eleele e mafai ona faʻaaogaina mo ituaiga uma o togalaau. O le totoina o araisa e sili ona taua. I le eria e tusa ma le 121 441 het, o le vaega o le araisa e tusa ma le 103.034 ha., E maua ai le 100.000 tone i tausaga taʻitasi. O le a mafai ona faaluaina le aofaʻi i le taimi lava e sili atu ai le taua tele o galuega tau eletise, o loʻo faia i le itulagi o Cau An Ha [Cikou Auai], o le a faʻamalolo ma faʻasaoloto mai le alumina lenei lautele, e le faʻafefeteina seia oʻo mai i le taimi nei.

    Cho Lon [Chợ Lớn] e le faʻamaonia mai le falemaʻi e pei o le faamasinoga i isi itumalo e tū i le itu o Mekon. O le totoina o araisa e faalagolago i vaitau timuga. I ni nai tausaga talu ai ua totoina ai laau toto i le tele o itu i matu o le itumalo. O se sosaiete farani, o le igoa "Societe des Sucreries ma Raffineries de l'Indochine", ua faia i totonu o le nuu Talofa Hoa [Talofa Hoà] ina ia togafitia ai le suka-suka na seleseleina i lenei itulagi.

    O le faʻaogaina lua o masuni, pi, faʻi, ufi, e fiafia tele. O le seleselega o loʻo i ai nei e lava mo le taumafa i le lotoifale Mulimuli ane, o togalaau o moli, laau o lemoni, mangoe-laau, faʻiʻau, ma isi laau tele o loʻo faʻaleagaina i soo se mea e nonofo ai fale.

ALAMANUIA

    Faʻasologa o Talofa Hoa [Talofa Hoà] - Lenei sosaiete, fausiaina i le amataga o le 1921, faʻalauteleina luga o se vaega o 800ha., O lea sili atu i le 300ha. Ua uma ona totoina ma suka-tootoo. O fale o le fale gaosi ufiufi se vaega o le 3 400 sikuea mita. ma aofia ai le suka-falegaosimea ma le teuina o oloa, saunia ma le sili ona fou afi ma mea faigaluega. O le atoaga o mea e fai ma sui o le tau e tusa ma le $ 500.000. Le aoga o fausaga eseese (fale gaosimea ma fale) e $ 150.000. E ese mai i le fale gaosi-suka, o le toe faaleleia o Rum, o lona fausaga ua maeʻa, e tatau ona tagofia i luga o le tele o laulasses i lenei tausaga. O lenei fale gaosi mafai ona gaosia mai le 4 i le 5000 Rum i le 24 itula.

    Faʻatasi ai ma le "Soofaatasi o Suereries ma Raffineries de Talofa Hoa [Talofa Hoà] "E leai nisi fale faʻapisinisi. O loʻo i ai foi ni piliki, tamai masini vili, ma se pisinisi laiti o vao-vao, o vaovao ma vaovao-vavao mo fagu. Ae ua na o se fesili i mea tau fale gaosi oloa i luga o se fuataga laʻitiiti ma se tapulaa tapulaa.

FEFAATAUAIGA MA FELAUAIGA

     Fefaʻatauaʻiga faʻalelei i totonu o le itumalo. O le paddy o le auala sili lea. O fua o le tausaga e masani ona tuʻuina ai le paleni lea e auina atu i faleoloa i totonu Cho Lon [Chợ Lớn] taulaga. E tatau foi ona tatou taʻua le i ai o se numera tele ma le maelega o tagata faatau i luga o paʻu, oe masani ona faatauina mai fua o itu i sisifo mo le toe faatau atu i Saigon, poo le Cho Lon [Chợ Lớn]. Faʻafetai i le tele o alavai o loʻo sopoʻia le atunuʻu, o le telefoni o le vaitafe e lautele. E tusa ai ma le felauaiga ile eleele, e mafai ona tatou faaigoa auala e tolu e masani ona faʻaaogaina e taavale afi e faʻamautinoa le felauaiga o oloa mai le tasi nofoaga i le isi. Le auala mai Cho Lon [Chợ Lớn] i Duc Hoa [Hoc Hoà]: 48 km., O le auala mai Cho Lon [Chợ Lớn] i Rachkien [Rại Kiến]: 22 km., O le auala mai Cho Lon [Chợ Lớn] i Cangioc [Cikon Giuộc], Faʻapea [Ua ou iloa]: 31 km

BAN TU THURU
12 / 2019

FAAMATALAGA:
1: Marcel Georges Bernanoise (1884-1952) - Painter, na fanau i Valenciennes - o le itu pito i matu o Farani. Aotelega o le olaga ma galuega:
+ 1905-1920: Galue i Indochina ma vaaia le misiona i le Kovana o Indochina;
+ 1910: Faiaʻoga i le Far East School o Farani;
+ 1913: Suesueina o aganuu ma le lolomiina o le tele o tusiga sikolasipi;
+ 1920: Na toe foʻi ane i Farani ma faʻatulaga ni ata faʻataʻitaʻi i Nancy (1928), Paris (1929) - ata na tusia e uiga ia Lorraine, Pyrenees, Paris, Midi, Villefranche-sur-mer, Saint-Tropez, Ytalia, faʻapea foi ma nisi o faʻamanatuga mai Sasae Mamao;
+ 1922: Lomiaina o tusi e uiga i mea teuteu i Tonkin, Indochina;
+ 1925: Manumalo i se faʻailoga taua i le Faʻaaliga o le Kolone i Marseille, ma galulue faʻatasi ma le tusiata o Pavillon de lʻIndochine e fausia se seti o mea totino i totonu;
+ 1952: Maliu i tausaga 68 ma tuua ai se tele o atavali ma ata;
+ 2017: Na faalauiloaina ma le manuia e lana augatupulaga lana aʻoga atavali.

FUAFUAGA:
◊ Tusi “LA COCHINCHINE”- Marcel Bernanoise - Hong Duc [Hồng Đức] Publishers, Hanoi, 2018.
wikipedia.org
'Faʻaiʻu ma faʻamafaʻamauina O upu Vietnamese o loʻo faʻapipiʻi i totonu o faʻasologa o upusii - na faatuina e Ban Tu Thu.

VAAI ATILI:
CHOLON - La Cochinchine - Vaega 1
SAIGON - La Cochinchine
BIEN HOA - La Cochinchine
BIEN HOA - La Cochinchine
THU DAU MOT - La Cochinchine
COCHINCHINA

(Asiasi taimi 2,406, 1 asiasiga i aso nei)