LE ASO O LE FITU FITU

Hits: 763

HUNG NGUYEN MANH 1

Uma le Natura ma Tagata paʻi iai

    Ua uma na tatou vaʻai faʻalilolilo i se vaega patino o mea na tuʻuina i luga o le fata faitaulaga a tupuaga. Peitai, o tusitusiga o le fata faitaulaga na iloa ai tatou, na na ona faia i uʻamea, apamemea poʻo ni laupapa e tagata atamamai atamamai. O le mea moni, tatou mafai ona iloa i le faʻaali faʻatino faʻatulagaina e lima o tagata le i ai o le Natura. GALUEGA OGER saunia matou ma ata tusi e tolu e lima fata fata lea o le a tatou tilotilo mulimuli ane i lenei tusi. O le a le uiga o le fata ulaula e lima i se matua matagofie o le tausamiga e pei ona i ai nei?

   E uiga i le Vietnamese tagata, mai lava i aso anamua, fugalaʻau ma fualaau 'aina sa taua tele i totonu o fata faitaulaga na faʻapitoa mo Genies, Buddha ma Ancestors. O se mea masani lava le masani ai, o le ogatotonu o le fata faitaulaga sa tu ai se tanoa lapoʻa pito i tua lea sa i ai se fata laʻau e lima poʻo le “Tafuna”Faavaa (Fig.1) i luga o fugalaʻau ma ipu vai. “Tamamu"(Tolu mauga) o se ituaiga o laupapa mea tapuai mea e aofia ai aso 3 e iai le nofoaga e tutusa ai, ae o le tasi i le ogatotonu e maualuga atu nai lo isi lua i ona itu e lua e tutusa le maualuga, o lea la na faʻataʻitaʻia e pei o se mauga, o le mea lea i lona igoa "Tamamu"(Tolu mauga).   

Tolu moutain - Holylandvietnamstudies.com
Ata 1: Threemoutain

  Ma faʻapea foi mai anamua, o le lima fata fata ua alu i tua atu o le pa o pagoda ma malumalu e oʻo atu i aiga Vietnamese o se aganuu masani masani.

    le lima fata fata ua avea o se lauiloa lauiloa faʻailoa ai le anotusi aoga, ma i le taimi lava e tasi, o loʻo tauʻavea tagata aulelei aoga. O le fata laʻau e lima o se mea e le gata e faʻalelei ai le nofoaga tapuaʻi, ae o lona uiga o se aso malolo fiafia.

    I le antipation o le Tausaga Fou Tausaga Fou, na vaʻaia e le faifaatoʻaga lana togalaʻau, faʻatasi ai ma ana faʻi, na ia filifiliaina le tele o faʻi o le lapoʻa lava e tasi ma le paʻepaʻe lanumeamata lanumeamata lanumeamata matua ae matua ae le i fua. E ese mai i le faʻi, o isi fualaʻau e pei o fua o le vine, citron tamatamaʻi lima, persimmon, moli, kumquat… ua matua. Faʻapea foi ma le faitauga o togalaau taʻitasi, na piki e le faifaatoaga ni fugalaau peony, o se fuifui o le aglaia, o ni rosa poʻo ni chrysanthemum… ma o latou uma sa tuu i luga o le fata laupapa lanumumu ma auro. A fualaau 'aina fata masani ona aofia ai vaega e lua: o le pito i luga o se lapisi fata mo le teuina o fua ma le pito i lalo vaega, o le tu ma se maualuga talafeagai. O faʻi sao na fafao i luga o le fata e avea ma tulaga lelei mo lapotopoto auro-vine. E le gata i lea, o le tau-fuamoa e mafai ona suia e se tamatamailima citron o loʻo faʻapipiʻi i lona pito poʻo laulaʻau lau. E le lapotopoto le tamatamaʻi tamatamaivae ma e le lamolemole lona paʻu ae na fetaui lelei ma le lanumeamata o faʻi, le samasama o moli, ma le pupula auro o tamaʻi kumquats faʻatulaga i le va o faʻi. O nei lanu ma ata faʻataʻitaʻi na faʻaopopoina le matagofie i le fata e lima-fua i totonu o se teuteuga lelei, faʻapea mai se mea tau fatuga e pei o le tagata vali faia le faʻaaogaina lelei o lana pulumu vali ma lanu2.

     I le amataga o le seneturi, e le gata ina tatou mafai onale fata-lima"Pei ona faʻaalia i tafatafa ae o loʻo i ai foi le avanoa e faʻamemelo ai i le tomai o seisi tufuga na faia le"lima fata fata”Mai aʻa o aa.

O le Lima Fua Fagu ma mea manogi ma le ulaula i TẾT

    Mai le taimi amemorial ma le tusa Oriental filosofia, le lalolagi o lo le faavae o le “Lima Elemene”, O le uamea, fafie, vai, afi, ma le lalolagi. E fetaui ma le faʻatulagaina o elemene lima o tagata popoto e puleaina latou pei o le "O le Genius o le Lalolagi, o le Afi Genius, o le Vai Genius … ”O le mafuaaga lena i lo latou olaga faʻaleagaga, o tagata i Sasaʻe i aso ua tuanaʻi na latou faʻamoemoe lava o ia tagata atamamai o le a puipuia tagata ma faʻatagaina i latou e ola faʻamalieina ma faʻamanuiaina. O lena mafaufauga na matua ofi atu i le olaga faʻaleagaga ma faʻaleaganuu olaga o tagata i Sasaʻe, aemaise ai o Saina ma Vietnamese. Mai le taimi lena i luga, tausaga taʻitasi i Tết, o loʻo iai lava i luga o le fatafaʻilagi se fata o Lima Fua, sui o le malosiʻese, faʻaaloalo, ma le faʻanaunauga e liliu i uiga mama i aiga taʻitasi.

   Faʻalagolago i le atinaʻe, o tala faʻasolopito ma agafesootai, faʻapea foʻi ma uiga o itulagi taʻitasi, tagata faʻatulagaina le fata o fualaʻau e lima i ala eseese, ae o lona uiga autu tumau pea le suia ma ua iloa i ituaiga nei o fua ma lanu:

   le lanu meamata - faʻailoa mai le malosi malosi o le natura, mutia ma laʻau, ma ua faʻaogaina e faʻi lanumeamata o loʻo foliga i tamatamaʻilima i luga o se lima matala e afifi i totonu o le lalolagi tele ma le manuia, ma o le ata lea e tele na tuʻu ai le fata o fualaau aina e lima.

   le samasama lanu - fai ma sui o se seleselega lelei e faʻamautuina ai tagata mai le malulu ma le fia ai, ma e afua mai i le pomelo tele poʻo le pepaya, tuʻu i le ogatotonu o le fata, e faʻailoa mai ai le manatu o le avea ma totonugalemu ma sili ona taua vaega o le ola o le tagata.

    le lanu mumu - fai ma sui o le malosi, o le naunautaiga ia mauaina manumalo ma mo le mauaina o se laki lelei. E masani ona filifili e tagata le mumu-matala kesimini poo se mandarin ma tuu i le va o le lanumeamata lanu o le faʻi poʻo le lanu samasama o le pomelo.

     Taimi nei, ina ia atiaʻe atili le malosi ma le manuia, e mafai e tagata ona faʻaopopo ni nai tamato poo pimentos e faʻaosofia ai le tosina mai ole fata o fualaʻau e lima.

    le lanu enaena enaena - faatusa i le malosi ma le leleoa o le lalolagi. E masani ona filifilia e tagata le kinamoni poʻo le lanu moli, e lanu samasama ma samasama. Ae le gata i lea, e faʻaosofia le matagofie matagofie ma le tamaoaiga o le fata o fualaau aina e lima i Tết, tagata mafai ona filifilia le sili atu silky lanu samasama o apu, o le lanu viole pogisa o vine, ma le rosy lanu o le "nai lo le umi"(tarako lanumoana) fualaau 'aina po o le oleaster fualaau' aina. Le fata o fualaau aina e lima i le Matu e laitiiti ma manaia ma e masani ona aofia ai faʻi lanumeamata, pomelos, moli, mandarins, siamese persimmons, ma fua fuamoa. A o le fata o fualaau aina e lima i le toga, e masani lava ona lapoʻa tele ma aofia ai le pea o vai-meleni, mangoes, durian, custard-apples, lanumoana fualaʻau, fetu-apu ... Faʻaaoga le fata o fualaʻau e lima o se ituaiga o taulaga o se sili lelei tu ma aga masani a tatou tagata i luga Aso aso, aʻo iai le fata faitaulaga i aiga taʻitasi i se siosiomaga faʻamalieina ma sili ona mamalu.3

O Southerners ei ai le Paʻu o Meleni

   In saute o Vietnam, o le fata laʻau e fai sina ese mai le o Matu. fala 'aina na tipi i le faʻatusa o se phoenix o lana pili na faia i mumu mumu ma apaau e faʻalava fai faʻi. Aemaise lava, o le lima-fua fata o tagata mai saute e masani ona aofia ai ma se pea vai vai meleni e tusa ma le tele o le ato tiʻetiʻe faʻatasi ai ma le fusi pepa mumu o loʻo tusia ai ni tusitusiga i mataʻitusi Saina…

    Le aso, o le masina lata mai O le Tt, o maketi i Saigon e masani ona lolovaia ma atumauga o vai meleni, nofoina faleʻie ma fale faʻatau faʻatulagaina le tumau i fafo atu o latou… O le Melon vai i Saute i ai uiga faʻapitoa faʻalagolago i taʻitasi o itulagi latou te o mai ai. I le itu i Saute o Sasaʻe, o le vai meleni e paʻepaʻe paʻe fafo paʻu, a o lona pulp e mumu ma gaʻoa, susulu e pei o le faʻamamaina suka. I le itu i Saute o Vietnam Tutotonu, o le vai meleni o loʻo i ai le miliona e pei o le lapisi…   

Le faatauina atu o meleni vai - Holylandvietnamstudies.com
Ata 2: Faʻatau atu meleni vai

  I le faitotoʻa i Central Vietnamat se mamao e tusa ma le tolusefulu kilomita mai Thanh Hoa a o felelei le manu, o i ai le ituaiga Nga Sơn melon ua manatu o le O le TiêmO lenei ituaiga e masani ona faʻaosoina i le tala a Vietnam. Avea ma tagata o loʻo faaaunuua i se motu tuʻufua, O le Tiêm ma lana ava na manuia le totoina o lena ituaiga vai-meleni e aumai i le laueleele autu e toe totogi mai ai le agalelei a Huøng Vöông ituaiga. I North Vietnam, o le suavai4 tuputupu aʻe "le mafaamatalaina" - ie le mafai ona faʻaalia i luga o le Tasi fualaʻau fata a o tupu i le taumafanafana. O lea, i O le Tt, tagata i Matu e tatau ona faʻatali mo le "tofo" o Saute ina ia mafai ona faʻataʻalo i lenei ituaiga o fua faʻamaoni ma taupou lea ei ai "pulumu mumu ma se paʻu lanumoana". Peitai, i 80's tagata i nisi o nofoaga na mafai ona fausia se ituaiga o taumalulu vai melon e fiafia i ai O le Tt. O le fua na maua mai ai ua i ai foi le lanumoana uliuli ma le paʻu ma se pulumu mumu, ae e le mafai lava ona mauaina le sili atu ona matagofie o se tasi o le itu i Saute (Fig.2) ...

FAAMATALAGA:
1 Lagolago Polofesa HUNG NGUYEN MANH, Fomai o Phylosophy i Talafaasolopito.
2 Fai mai ĐẶNG ĐỨC - (O le falaoa e lima i Tết) - Hanoi, Folklore magazine Nu.2, Fepuari 1986, pp.51-52.)
3 Fai mai HÀ THÀM - “O le fata o meaʻai e lima ma mea manogi ma le asu i Tết"-"Vietnamese Commercial and Industrial Marketing mekasini"- Itulau 30 - Fale Lomitusi o le Matagaluega o Aganuu ma Faʻamatalaga.
4 Fai mai MAI KHÔI - Meaʻai a le atunuʻu - O le vai-meleni i le Ttt - pp.181 i le 184 - Arts Publishing House 1996.

BAN TU THU
01 / 2020

FAAMATALAGA:
'Punavai: Vietnamese Tausaga Fou Tausaga - Faʻailoga Tele - Fagaloa Prof. HUNG NGUYEN MANH, Fomai o Phylosophy i Talafaasolopito.
◊ O ata mataga ma ata sepia ua uma ona saunia e Ban Tu Thu - nai lodiavietnamhoc.com

VAAI I LE ALO:
Mai Ata tusi i le amataga o le 20 seneturi i tu ma masani faaleaganuu ma le tausamiga.
'  Faʻailogaina o le upu "Tết"
Tausaga Fou Tausaga Fou
O atugaluga mo tagata e faʻataunuʻuina - Manatu mo KITCHEN ma CAKES
Manatuga mo tagata e faʻasaga i ai - Manatu mo MARKETING - Fuaiupu 1
Manatuga mo tagata e faʻasaga i ai - Manatu mo MARKETING - Fuaiupu 2
Popolega o TAGATA TAGATA - O atugaluga mo Dept totogiina
I LE VAEGA TAITAI O LE AUFAITAI: O SE NOFOAGA O PARALLEL FAʻAVAE
O le fata o le Lima fua
O Le Taunuu o le Tausaga Fou
Vietnam Lunar New Year - vi-VersiGoo
◊ ma isi

(Asiasi taimi 2,886, 1 asiasiga i aso nei)