BEN TRE - Cochinchina

Hits: 612

MARCEL BERNANOISE1

I. Mataʻitusi o le tino

TULAGA

    O le itumalo o Fagaloa [O Le Tre] o lo oi le motu o Minh: e lua le motu Co Chien [O le Chiên] ma le Hamluong [Ha Lu Lu] vaitafe, o le itu i matu o loo faasino Vinhlong [Vinh Long], ma le motu o Bao, i le va o Hamluong [Ha Lu Lu] ma le ʻO le tala o Balai [Ba Lai]. E tuaoi i le itu i matu ma matu-sasaʻe e mytho [Lau Tele], i le itu sisifo e Vinhlong [Vinh Long], i le itu i saute-sisifo e Travinh [Tra Vinh], ma i le itu i saute ma saute-sasaʻe i tafatafa o le Sami i Sasaʻe. O le eleele o le itumalo e fausia i le mea e teu ai lala e tolu o le vaitafe Mekong [Mê Kông] o loʻo tafe i le itumalo e agaʻi atu i le sami i Sasaʻe, ma le oneone o loʻoi luga i le sami i le itu i matu-sasaʻe Monson. E i ai se faʻasologa o eleele maualalo moa ua fausia e le faʻaputuputu slime ma oneone giongs, na avea muamua ma oneone-oneone. O auvai o aʻega, e maualuga atu nai lo fanua laugatasi, ua ufitia i togalaau, o le tele lava o loʻo aofia ai faʻatoʻaga niu-popo, ma e i luga aʻe o lologa. Mai i vaitafe tetele e tolu o le vaitafe Co Chien [O le Chiên], le Hamluong [Ha Lu Lu] ma le ʻO le tala o Balai [Ba Laio loʻo tafe atu i totonu o le itumalo mai le itu i matu i saute i laina e tutusa tutusa, tele tafega ma alavai tafe, ma o ni mea taua tele i le ola ma le faʻatulagaina o lenei atunuʻu. O le aofaʻi o le vaʻai ole 170.000 hectares, ma le aofaʻi o tagata 257.216.

MEA O FESOOTAIGA

    I soo se mea i totonu Cochin-Saina, o vaitafe e avea ma auala sili ona lelei o le vaʻalele. O vai tafe e taua ile Le motu, amata mai le itu i matu, o:

  1. le Soc Sai paʻu [r Sch Sóc Soài], poʻo tatafe;
  2. le Fagaloa [O Le Tre] vaitafe, na taʻua muamua le rach O loʻu umi [rạch Mỹ Umi] Lea o loʻo tu ai le 'aʻai sili o le itumalo. O le tasi lenei vaitafe taua tele, i le tele o auvai faʻatafeʻaina i le nuʻu o Huong Diem [Silasila], i le ogatotonu o le motu;
  3. le Atiai Pepa [Silasila Đốc] auvai;
  4. le Cai Bong [Aufaʻi] au mai, ma lona au kerisiano;
  5. le Batri paʻu [faafetai Ba Tri], o ala vai ia i le maketi o Batri [Pa Tri], le sili ona taua i le itu i saute o le motu. O nei vaitafe uma e tafe i le Hamluong [Ha Lu Lu] vaitafe.

    I le motu o Minh ei ai, i le itu i matu:

  1. le Kamoni [Auoi Mn] tafe, e faʻataʻapeina pea i totonu ma fafo i le va o auvai o togalaau lafulemu, ma avea le ogatotonu o le tele ma mauoa tagata kerisiano;
  2. le Mocay [Lau Afioga] i luga o le 'aʻai, o loo tu ai le nuu maoa o le Mocay [Lau Afioga] vaevaega, ma o le tasi le maketi aupito tele o le motu;
  3. le Cai Quao [Cái Quao] auvai;
  4. le Tan Hung [Tân Hưng] auvai;
  5. le Giong Luong [Giồng Luông] auvai;
  6. le Bang Cung [Teuga Cung] auvai. O nei vaitafe e ono e tafe atu foi i le Hamluong [Ha Lu Lu]. Mulimuli ane, le Cai Faʻatalanoaga [Cái Chạt] e tafe i tafatafa o le Co Chien [O le Chiên] mo sina mamao ae mulimuli ane auai i le vaitafe. O lenei faiga o ala vai ua faʻaopopoina e ala i alavai e tusa ma manaʻoga o pisinisi ma faʻatoʻaga.

II. Tamaoaiga Geography

FAATOAGA

    O le itumalo o Fagaloa [O Le Tre] ua ausia lona atoaga o le tamaoaiga tamaoaiga E tau leai se eleele o totoe e le aoga. I le laufanua laufanua o le 154.000 eka, 90.000 o loʻo faʻaaogaina mo le faʻafaileleina o araisa, o le paleni ua vaevaeina i faʻatoʻaga, niu-popo faʻatoʻaga ma giong i lalo o faʻatoʻaga eseese, faʻavasegaina o lona lua taua. E sili atu le faʻatauga o araisa i le 150.000 tone. O le togalaʻau popo ua nofoia e 4.000 heta le laueleele ma maua ai le vearb 6.000 tone o copra. O isi togalaau e maua ai mangoustans, moli, mandarin, sapota laʻau piniki, arecas, suka teuga ma isi, ma nofoia le tusa ma le 2.000 eka fanua. Le fua na tupu i Cai Mon [Auoi Mn] taʻutaʻua ona o lona lelei ma tele. Cai Mon [Auoi MnO loʻo i ai foi se faʻapotopotoga Kerisiano lautele ma lauolaola.

ALAMANUIA

  1. Eletise galuega fai a M. LABBE, e maua ai le mana tatau mo le faʻamalamalamaina le taulaga o Fagaloa [O Le Tre];
  2. O se faleʻaiga mo le aveʻeseina o le 'ava mai le araisa, e aofia ai i se kamupani Saina;
  3. Tvo piliki fanua ma valu laupepa ili, e patino foi ia Saina;
  4. Seventynine dye-galuega, faatonu e Annamites ma taʻutaʻua i itumalo lata ane. Sili atu nai lo 300 aiga masani i le taulaga o Batri [Pa Tri] ma Minh Tri [Minh Trị] lagolagoina i latou e ala i le fagota, i le sami ma i le gutu o vaitafe ʻO le tala o Balai [Ba Lai], Hamluong [Ha Lu Lu] ma Co Chien [O le Chiên]. O le tausaga faʻaalu atu i fafo Saigon [Tagi Maʻesuʻe] ma Cho Lon [Chợ Lớn] tusa ma le 100.000 kilokalama o laʻau mago ma ula, 20.000kg o iʻa laiti na faʻaaogaina o le puputa ma 2.000 mamago iʻa;
  5. E iai faleoloa laititi o mea tau faleoloa e masani lava i soʻo se mea, ma le tele o fale gaosi falaoa; 6. O le galuega siliki e tele lava i le itumalo o Batri [Pa Tri], lea e latalata mai ai le 200 fai anufe anufe, ma 8 looms i luga o le faiga Farani, ma 90 moni looms, foi 9 spinneries i luga o le faiga Farani, ma 70 o le Annamite faiga. O lenei pisinisi e foliga e tele lava atinae i isi tausaga e sosoo ai, aua sa fesoasoani ma faamalosiauina e le pulega talu mai le tausaga talu ai. O le faʻataʻitaʻiga pei o le fale uamea ua uma ona faʻatuina i le falefaʻatau o Bao An [Pepe An], ma o le a galue lelei i le taimi lava e tatau ai ona faʻaaoga ni meafaigaluega.

PISINISI

    Naʻo oloa faʻatau atu e aofia ai le paddy ma le copra. O loʻo faʻatau atu i luga o oloa i tagata Saina faʻatau oloa ma nai tagata Annamites, o loʻo faʻatau atu ia i latou Saigon [Tagi Maʻesuʻe] ma Cho Lon [Chợ Lớn]. E iai le talitonuga o le a pulea e le syndicat pisinisi lenei pisinisi ma faapea ona mafai ai e tagata Annamites ona aveese latou lava mai le faalavelave Saina faufautua.

FAʻAALIGA

    Tutusa ma le tele i sisifo itumalo, Fagaloa [O Le Tre] ua faia o giongs ma tele laugatasi laugatasi, ma e leai se matagofie matagofie faʻanatura o le fiafia i le tagata faimalaga.

BAN TU THURU
4 / 2020

FAAMATALAGA:
1: Marcel Georges Bernanoise (1884-1952) - Painter, na fanau i Valenciennes - o le itu pito i matu o Farani. Aotelega o le olaga ma galuega:
+ 1905-1920: Galue i Indochina ma vaaia le misiona i le Kovana o Indochina;
+ 1910: Faiaʻoga i le Far East School o Farani;
+ 1913: Suesueina o aganuu ma le lolomiina o le tele o tusiga sikolasipi;
+ 1920: Na toe foʻi ane i Farani ma faʻatulaga ni ata faʻataʻitaʻi i Nancy (1928), Paris (1929) - ata na tusia e uiga ia Lorraine, Pyrenees, Paris, Midi, Villefranche-sur-mer, Saint-Tropez, Ytalia, faʻapea foi ma nisi o faʻamanatuga mai Sasae Mamao;
+ 1922: Lomiaina o tusi e uiga i mea teuteu i Tonkin, Indochina;
+ 1925: Manumalo i se faʻailoga taua i le Faʻaaliga o le Kolone i Marseille, ma galulue faʻatasi ma le tusiata o Pavillon de lʻIndochine e fausia se seti o mea totino i totonu;
+ 1952: Maliu i tausaga 68 ma tuua ai se tele o atavali ma ata;
+ 2017: Na faalauiloaina ma le manuia e lana augatupulaga lana aʻoga atavali.

FUAFUAGA:
◊ Tusi “LA COCHINCHINE”- Marcel Bernanoise - Hong Duc [Hồng Đức] Publishers, Hanoi, 2018.
wikipedia.org
'Faʻaiʻu ma faʻamafaʻamauina O upu Vietnamese o loʻo faʻapipiʻi i totonu o faʻasologa o upusii - na faatuina e Ban Tu Thu.

VAAI ATILI:
CHOLON - La Cochinchine - Vaega 1
CHOLON - La Cochinchine - Vaega 2
SAIGON - La Cochinchine
GIA DINH - La Cochinchine
BIEN HOA - La Cochinchine
THU DAU MOT - La Cochinchine
MY THO - La Cochinchine
TAN AN - La Cochinchine
COCHINCHINA

(Asiasi taimi 1,916, 1 asiasiga i aso nei)